De Schuunste Klap #3: Een ‘Mexicaans Leger’

“Och, die organisatie is echt een ‘Mexicaans leger’! Iedereen doet alsof ze alles weten, maar als er iets geregeld moet worden, gebeurt er niets!” Beste lezer, ik durf te wedden dat je ooit al zo’n gedachte hebt gehad terwijl je met een koffie achter je bureau zat, wachtend op die ene e-mail om je dossier bij de juiste dienst te krijgen. Die dienst heeft wellicht zeventien managers, vijf adjunct-managers, twee adjunct-adjunct-managers, zes materiaalverantwoordelijken, dertien office managers, en dan heb je Goedele en Dirk, de twee contact agents. Je voelt het al... er is duidelijk iets mis met de hiërarchie.

Wat heeft een organisatie met veel titels en weinig uitvoerend personeel nu te maken met het leger van Mexico? Wel, daarvoor moeten we terug naar 1910, maar dat kan nog niet, dus ik ga er dan maar gewoon over vertellen.

In 1910 brak in Mexico de Mexicaanse Revolutie uit. Decennialang had president Porfirio Díaz een zeer centralistische politiek gevoerd, en zijn liberaal economisch beleid kwam enkel een kleine groep van grootgrondbezitters ten goede. Tegen 1910 kwam een crisis waardoor er bezuinigd moest worden op arbeiderslonen. Armoede en onrust namen toe en Francisco Madero wilde de macht overnemen. Zijn opstand mislukte, al zette hij hiermee wel een kettingreactie in gang. Verschillende leiders startten een rebellie. In het noorden waren dat de beruchte Pancho Villa en Pascual Orozco, terwijl Emiliano Zapata in het zuiden voor problemen zorgde.

Toen het regeringsleger onder leiding van Victoriano Huerta door de rebellen werd verslagen, werd de gevluchte Madero als nieuwe president uitgeroepen. Madero had geen antwoord op de situatie, en de rebellenleiders keerden zich tegen hem, evenals vele aanhangers van de verdreven Díaz. De Verenigde Staten bemoeiden zich en installeerden Huerta als president, die al snel tiranniek optrad. De noordelijke rebellengroepen, nu geleid door ene Carranza, gingen opnieuw tot rebellie over, terwijl de Amerikanen hun steun verlegden naar Carranza. Toen Carranza de macht nam, keerde Pancho Villa zich tegen hem. Zapata wist ondertussen vanuit het zuiden Mexico-Stad te veroveren.

Zowat alle rebellengroepen waren afwisselend in oorlog met elkaar, terwijl Amerikaanse troepen in 1916 Pancho Villa poogden te grijpen in Mexico — zonder succes. Beste lezer, neem het jezelf niet kwalijk als je niet meer kunt volgen. Ik durf te wedden dat vele rebellen toen ook niet altijd wisten of ze nu vóór of tegen de regering streden. In 1920 keerde de rust weer.

In het kader van deze snel wisselende allianties en onbetrouwbare bondgenoten bleken de soldaten in deze revolutionaire legers — vooral boeren — vaak onervaren. Om ze toch een gevoel van waardering te geven en te voorkomen dat ze overliepen naar een rebellenleider die een mooiere sombrero had, kregen ze allerlei nietszeggende titels of nieuwe verantwoordelijkheden. Daardoor werd de bevelstructuur onduidelijk, en tegenstrijdigheden waren aan de orde van de dag. Dit alles leidde tot een zootje ongeregeld.

De uitdrukking ‘Mexicaans leger’ kwam later in het Frans en in het Vlaams terecht, en duidt tegenwoordig op een organisatie die veel te veel besluitvormers heeft en te weinig uitvoerend personeel.