Pim Blij
De afkomst van dit gezegde is niet precies duidelijk. Ze gaat zeker terug tot de negentiende eeuw, waarin een verhaal de volgende zin bevat: “… zoo heet en zoo brandend, dat de mosschen op het dak gaapten.” De schrijfwijze ‘mosch’ werd toen ook gebruikt naast ‘mus’ of ‘musch’. Sommigen wijzen op een taalkundige wijziging waarbij het oorspronkelijk ‘mossen’ waren die van het dak vielen bij warm weer, nadat ze loslieten van uitdroging. Deze kijk wordt versterkt doordat mussen klaarblijkelijk goed tegen de warmte kunnen.
Desalniettemin kan het eenvoudigweg zo zijn dat het wel degelijk mussen waren, maar dat die in de loop van de tijd gingen ‘vallen’ in plaats van ‘gapen’, zoals vroeger werd gezegd. Vallen klinkt namelijk overtreffender dan gapen, waardoor het gezegde sterker gaat klinken. Bovendien werd overtuigend aangetoond dat ‘mosch’ een volkswoord was voor ‘mus’. Of er dan echt mussen naar beneden vielen, is nog maar de vraag, maar mogelijk werden andere vogeltjes, die kwetsbaarder waren voor warmte, aangezien voor mussen.
Een andere theorie is dat het vallen van een mus van het dak juist niet waarschijnlijk is, en als het dan toch gebeurde, dat er dan een goddelijke reden voor was. Anders gesteld: men bedoelt hiermee dat alles met een reden gebeurt.
Beste lezer, blijf genieten van mooi weer en als er mussen op uw dak zitten bij warme temperaturen, geef ze voor de zekerheid toch wat water.
