De Schuunste Klap #13:Waar komt de “Chinese Vrijwilliger” vandaan?

Je kent het ongetwijfeld. Je staat in groep te luisteren naar de briefing voor een avondactiviteit, en plots zegt de verantwoordelijke: “Ik zoek nog een Chinese vrijwilliger om alle glazen af te wassen.”
Prompt kijk je even subtiel links en rechts — misschien met de absurde gedachte dat er echt een Chinees in de groep zit. Maar eigenlijk weet je al hoe laat het is: het gaat om een zogenaamde Chinese vrijwilliger — iemand die onder lichte druk of met tegenzin een vervelende taak op zich zal nemen.

Als niemand spontaan zijn of haar hand opsteekt, zal er al snel gewoon iemand worden aangeduid. Maar wat heeft die uitdrukking nu eigenlijk te maken met de inwoners van China?

Dat vertellen we je vandaag.

De uitdrukking vindt vermoedelijk haar oorsprong in de Koreaanse Oorlog (1950–1953), een bloedig conflict dat het Koreaanse schiereiland tot op vandaag verdeelt. Het begon op 25 juni 1950, toen het Noord-Koreaanse Volksleger Zuid-Korea binnenviel. De Verenigde Naties (waaronder ook België) stuurden troepen om Zuid-Korea militair bij te staan.

In het najaar van datzelfde jaar wisten de VN-troepen, onder leiding van generaal MacArthur, de Noord-Koreanen terug te dringen tot aan de Chinese grens, ondanks waarschuwingen van Peking. Als reactie stuurde de Volksrepubliek China honderdduizenden soldaten om Noord-Korea te helpen. Officieel werden ze aangeduid als de Chinese Volksvrijwilligers.

Hoewel ze "vrijwilligers" werden genoemd, waren deze Chinese soldaten dat allerminst. De benaming was bedoeld om te vermijden dat China officieel als oorlogvoerend land werd gezien, en om de spanningen met het Westen te beperken.

De Chinese troepen bleken bijzonder taai en doeltreffend. Samen met het Noord-Koreaanse leger duwden ze de VN en Zuid-Korea terug tot ver voorbij Seoel — de grootste Amerikaanse terugtocht ooit. Pas in het voorjaar van 1951 wisten de VN-troepen onder generaal Ridgway het tij opnieuw te keren en de linies te stabiliseren rond de huidige grens.

De vredesonderhandelingen duurden nog twee jaar. In totaal zouden zo’n drie miljoen Chinezen ingezet worden in het conflict. Ongeveer 183.000 kwamen om het leven, en nog eens 380.000 raakten gewond.

Die harde cijfers zeggen genoeg: de taak van een Chinese vrijwilliger is zelden rozengeur en maneschijn. En zo werd de uitdrukking een synoniem voor iemand die onder lichte dwang een ondankbare taak toegewezen krijgt — ook al klinkt het alsof het vrijwillig is.